Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης;

Με τον όρο διαβήτης κύησης (gestational diabetes) εννοούμε οποιαδήποτε διαταραχή στον μεταβολισμό της γλυκόζης σε εγκύους που δεν έχουν προηγούμενο ιστορικό διαβήτη. Συνήθως, εμφανίζεται στο τέλος του δευτέρου τριμήνου, μετά την 24η εβδομάδα.

‍

‍

Πώς προκαλείται ο Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης;

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το σάκχαρο του αίματος αυξάνεται λόγω απελευθέρωσης γλυκόζης από το ήπαρ της εγκύου, προκειμένου να εξασφαλιστεί η επαρκής θρέψη του εμβρύου. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όμως, λόγω παραγωγής διαβητογόνων ορμονών, μπορεί να εμφανιστεί η λεγόμενη αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης. Αυτό δημιουργείται όταν το πάγκρεας της εγκύου δεν καταφέρνει να αυξήσει την παραγωγή ινσουλίνης, προκειμένου να αντισταθμίσει αυτή την αντίσταση στη δράση της. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθούν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα της εγκύου. Η πάθηση αυτή ονομάζεται Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης.

Ποιες γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο;

Ο διαβήτης κύησης εμφανίζεται γενικά σε ποσοστό 4-8% των κυήσεων. Κάποιες γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο να τον παρουσιάσουν.

‍

Γνωστοί παράγοντες κινδύνου είναι:

‍

• Ηλικία άνω των 25, και ιδιαίτερα των 35 ετών
• Παχυσαρκία προ κύησης
• Υπερβολική αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης
• Ιστορικό προηγούμενης κύησης με διαβήτη
• Ιστορικό προ-διαβήτη ή αντίστασης στην ινσουλίνη
• Ιστορικό κύησης με νεογνό άνω των 4 κιλών
• Ιστορικό προηγούμενης κύησης με αιφνίδιο-ανεξήγητο εμβρυϊκό θάνατο
• Εμφάνιση αυξημένης αρτηριακής πίεσης στη διάρκεια προηγούμενης εγκυμοσύνης
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
• Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη ή διαβήτη κύησης (σε γονείς ή αδέρφια)

‍

Πόσο επικίνδυνος είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης;

Οι περισσότερες γυναίκες με Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης είναι ασυμπτωματικές. Σε περίπτωση που τα επίπεδα γλυκόζης αυξηθούν σημαντικά, μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα όπως αυξημένη δίψα, συχνοουρία, μεγάλη κόπωση, αλλαγή στην όραση, συχνές ουρολοιμώξεις ή κολπίτιδες.

Παρόλα αυτά, σε ορισμένες περιπτώσεις, το αυξημένο σάκχαρο στις εγκυμονούσες μπορεί να επηρεάσει σημαντικά και τη μητέρα και το μωρό.

Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις στο μωρό είναι:

‍

• Μεγάλη αύξηση του βάρους του νεογνού (μακροσωμικό νεογνό: >4 κιλά). Η γλυκόζη περνά ελεύθερα στον πλακούντα, αλλά όχι η ινσουλίνη της μητέρας. Έτσι, το έμβρυο αναγκάζεται να αυξήσει τη δική του παραγωγή ινσουλίνης. Αυτό οδηγεί στην αυξημένη πρόσληψη βάρους και εναπόθεση λίπους στο έμβρυο. 
• Τραυματισμός και ασφυξία του εμβρύου κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού. 
• Υπογλυκαιμία αμέσως μετά τη γέννηση. 
• Ίκτερος και αναπνευστική δυσχέρεια, μυοκαρδιοπάθεια, χαμηλό ασβέστιο και μαγνήσιο και πολυκυτταραιμία, όταν ο διαβήτης είναι ανεξέλεγκτος.
• Αυξημένη συχνότητα νεογνικού θανάτου.
• Αυξημένος κίνδυνος για παιδική και εφηβική παχυσαρκία και ανάπτυξη διαβήτη στην ενήλικη ζωή.

• Αυξημένο ρίσκο για υπέρταση, νεφροπάθεια και πρόωρο τοκετό.
• Πολυυδράμνιο (αύξηση του όγκου του αμνιακού υγρού πάνω από το φυσιολογικό).
• Καθυστέρηση ενδομήτριας ανάπτυξης.
• Πιθανή διαταραχή ψυχοκινητικής ανάπτυξης, μετά τον τοκετό.

Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις για τη μητέρα είναι:

• Δυστοκία (δύσκολος τοκετός με αυξημένη συχνότητα τραυματισμού του νεογνού) ή ανάγκη για καισαρική τομή λόγω του μεγάλου μεγέθους του νεογνού.
• Προεκλαμψία (αυξημένη αρτηριακή πίεση και κυκλοφορικές διαταραχές κατά τη διάρκεια της κύησης).
• Αυξημένος κίνδυνος για ανάπτυξη διαβήτη σε μεγαλύτερη ηλικία.

Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό να διαγιγνώσκονται οι γυναίκες με σακχαρώδη διαβήτη κύησης, ώστε να προληφθούν οι κίνδυνοι. 

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Οι παρακάτω διαγνωστικές εξετάσεις οργανώνονται συνήθως από τον γυναικολόγο που παρακολουθεί την εγκυμοσύνη.

1. Έλεγχος κατά την πρώτη μαιευτική επίσκεψη.

Αμέσως μετά την επιβεβαίωση της εγκυμοσύνης, είναι απαραίτητο να ελέγχεται το σάκχαρο νηστείας (ή γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης), ώστε να εντοπιστούν οι γυναίκες με προϋπάρχοντα, αδιάγνωστο διαβήτη, ή εκείνες με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη κύησης.

Εάν το σάκχαρο νηστείας είναι >92 mg/dl, η έγκυος θεωρείται ότι πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη (κύησης ή προϋπάρχοντα). Λαμβάνοντας υπόψη το ατομικό της ιστορικό και τους παράγοντες κινδύνου που τυχόν εμφανίζει, ο γυναικολόγος θα αποφασίσει τη βέλτιστη παρακολούθηση και αντιμετώπιση της κάθε εγκύου.

‍

2. Έλεγχος μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας κύησης.

Εάν το σάκχαρο είναι φυσιολογικό στην πρώτη φάση, μεταξύ της 24ης και 28ης εβδομάδος της κύησης διενεργείται δοκιμασία φόρτισης γλυκόζης (καμπύλη γλυκόζης). Σε περίπτωση που εντοπιστεί κάποια τιμή ανώτερη του φυσιολογικού, τότε η εγκυμονούσα πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη κύησης.

Ποια είναι η αντιμετώπιση;

Για την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη κύησης είναι απαραίτητη η καθοδήγηση της εγκύου από μια ομάδα ειδικών, που θα αποτελείται από ενδοκρινολόγο, διατροφολόγο και γυναικολόγο. Παρακάτω, αναγράφονται τα βήματα για την ασφαλή αντιμετώπιση του σακχάρου κύησης.  

1. Διατροφή

Βασικό στοιχείο της πρόληψης, αλλά και της θεραπείας του διαβήτη κύησης, είναι η σωστή και ολοκληρωμένη διατροφή. Μια δίαιτα με ίσα κατανεμημένα γεύματα, που περιλαμβάνουν όλες τις ομάδες των θρεπτικών συστατικών, χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά οξέα, με ελεγχόμενη ποσότητα υδατανθράκων και πλούσια σε φυτικές ίνες, είναι το σημαντικότερο όπλο κάθε εγκύου έναντι του διαβήτη. Είναι σημαντικό μια γυναίκα να μη προσλάβει υπερβολικό βάρος κατά την εγκυμοσύνη, διότι θα επιβαρυνθεί ο μεταβολισμός της και θα αυξηθεί η πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη. 

2. Άσκηση
   ‍

Η τακτική αερόβια σωματική άσκηση (έστω και 20 λεπτά την ημέρα) ενδείκνυται στην κύηση, εφόσον δεν υπάρχουν επιπλοκές. 

3. Έλεγχος σακχάρου 
   ‍

‍

Ο τακτικός έλεγχος του σακχάρου (τουλάχιστον 4 φορές την ημέρα) είναι απαραίτητος για να εκτιμηθεί αν η θεραπευτική αγωγή είναι αποτελεσματική (πρωί-μεσημέρι-βράδυ προ φαγητού και 1 ώρα μετά το φαγητό). Είναι απαραίτητο η έγκυος να κρατά ημερολόγιο με τη διατροφή και τις μετρήσεις σακχάρου, ώστε να μπορούν να γίνουν τροποποιήσεις στο πλάνο αντιμετώπισης του σακχάρου κύησης.

4. Έλεγχος κετόνης  

Είναι απαραίτητος ο έλεγχος για ύπαρξη κετόνης στα ούρα της εγκύου. 

‍

5. Χορήγηση ινσουλίνης‍

Όταν οι θεραπευτικοί στόχοι δεν επιτυγχάνονται με διατροφή, τότε η θεραπεία περιλαμβάνει τη λήψη ινσουλίνης. Η ινσουλίνη είναι ασφαλές φάρμακο, διότι δεν περνάει στο έμβρυο. Η μόνη ανεπιθύμητη ενέργεια είναι ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας, ο οποίος ελαχιστοποιείται εάν ακολουθηθούν πιστά οι οδηγίες των ειδικών. Η παρακολούθηση του διαβήτη κύησης συνιστάται να γίνεται ανά δύο εβδομάδες από ενδοκρινολόγο με εξειδίκευση σε αυτό τον τομέα.

‍

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης επηρεάζει τον τοκετό ή τον θηλασμό;

Η έγκυος με Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης που παρακολουθείται τακτικά και θεραπεύεται σωστά μπορεί να προχωρήσει μέχρι το τέλος της κύησης και να γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό, εκτός κι αν συντρέχουν άλλοι μαιευτικοί λόγοι. Οι γυναίκες μπορούν να θηλάσουν κανονικά μετά τον τοκετό.

Τι συμβαίνει μετά τον τοκετό;

Μετά τον τοκετό, η μεγάλη πλειονότητα των γυναικών με Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης θα επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου. Παρόλα αυτά, είναι απαραίτητο να γίνουν οι απαραίτητοι έλεγχοι, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια της λεχώνας. Επομένως: 

• Παρακολουθούμε τα σάκχαρα για τις πρώτες 2-3 ημέρες μετά τον τοκετό με ελεύθερη δίαιτα.
• Αν είναι φυσιολογικά, σταματά ο καθημερινός έλεγχος σακχάρου και η διαβητική διατροφή.
• 6 με 8 εβδομάδες μετά τον τοκετό επαναλαμβάνουμε μια καμπύλη σακχάρου.
• Αν το τεστ είναι φυσιολογικό, τότε πρέπει να γίνεται έλεγχος του σακχάρου στους 6 μήνες και κάθε χρόνο μετά, καθώς υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 στα επόμενα χρόνια.

Τι να προσέξω στο μέλλον;

Οι υπέρβαρες ή παχύσαρκες γυναίκες, πριν την κύηση, έχουν αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 και υπέρτασης. Για τον λόγο αυτό, η απώλεια βάρους, η διατήρηση φυσιολογικού δείκτη μάζας σώματος και η συστηματική σωματική άσκηση είναι τα πρώτα βήματα για την πρόληψη. Επίσης, πρέπει να ελέγχουν το σάκχαρο αίματος κάθε 1-3 έτη. Τέλος, σε μελλοντική εγκυμοσύνη πρέπει έγκαιρα να γίνεται ο έλεγχος για πιθανό Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης.

 Συνοψίζοντας

Ο διαβήτης κύησης είναι μια πάθηση που αν αφεθεί ανεξέλεγκτη μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στο μωρό, αλλά και στη μητέρα. Παρόλα αυτά, εφόσον διαγνωσθεί, είναι εύκολο να τεθεί υπό έλεγχο και η εγκυμοσύνη να ολοκληρωθεί χωρίς κίνδυνο. Για τον λόγο αυτό, είναι καλό να ενημερώνονται όλες οι υποψήφιες μητέρες και να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες που τους δίνει ο γυναικολόγος τους.

Πηγές: https://www.hygeia.gr/sakcharodis-diavitis-kyisis-o-rolos-toy-endokrinologoy/

https://www.hygeia.gr/sakcharodis-diavitis-kyisis-o-rolos-toy-endokrinologoy/

https://www.mitera.gr/arthra-ygeias/sakcharodis-diavitis-kyisis/

https://maternacare.gr/klinikes-plhrofories/pathologia-kyhshs/sakxarwdhs-diabhths-kyhshs/

https://www.doctoranytime.gr/p/diavitis/diavitis-kyisis