st lukes website

Η Παγκόσμια Ημέρα Πολλαπλής Σκλήρυνσης (Σκλήρυνσης κατά Πλάκας) έχει οριστεί στις 30 Μαΐου, με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού και των κρατικών φορέων σχετικά με τις τεράστιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πάσχοντες από τη νόσο.

‍

Τι είναι η πολλαπλή σκλήρυνση;

‍

Η Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ) ή αλλιώς Σκλήρυνση κατά Πλάκας είναι μια χρόνια ανοσοεπαγόμενη φλεγμονώδης νόσος του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ). Προσβάλλει το περίβλημα των νευρώνων, οδηγώντας σε ποικίλου βαθμού βλάβη, κυρίως της μυελίνης. Για τον λόγο αυτό, κατατάσσεται στις Απομυελινωτικές Παθήσεις.

‍

Αν και δεν υπάρχει μέχρι στιγμής “ριζική” θεραπεία για τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας, υπάρχουν πλέον αρκετά φάρμακα που μειώνουν σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισης των εξάρσεων και προλαμβάνουν τη συσσώρευση νευρολογικών ελλειμμάτων.

‍

Επιδημιολογία

‍

Η Πολλαπλή Σκλήρυνση συμβαίνει συχνότερα σε ηλικίες 20-40 ετών. Επικρατεί στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες, σε αναλογία 3 προς 1. Σπάνια διαγιγνώσκεται σε παιδιά ή σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών. Έχει υπολογιστεί ότι περίπου 2,5 εκατομμύρια άτομα διεθνώς πάσχουν από τη νόσο αυτή.

‍

‍

Ποια είναι τα είδη πολλαπλής σκλήρυνσης;

‍

Κάθε μορφή Πολλαπλής Σκλήρυνσης ποικίλλει σε βαρύτητα και μοτίβο συμπτωμάτων και χαρακτηρίζεται από διαφορετικό ιστοπαθολογικό υπόστρωμα. Διακρίνεται σε τέσσερις τύπους:

‍

Διαλείπουσα/ Υποτροπιάζουσα μορφή (RRMS)

‍

Αφορά το 85-90% των ασθενών. Στη μορφή αυτή παρουσιάζονται εξάρσεις, οι οποίες αποκαθίστανται μερικώς ή πλήρως από περιόδους ύφεσης.

‍

Δευτεροπαθώς προϊούσα μορφή (SPMS)

‍

Αφορά ασθενείς με αρχικά διαλείπουσα μορφή της νόσου, οι οποίοι, με την πάροδο ετών, παρουσιάζουν μια βραδέως επιδεινούμενη κλινική εικόνα.

‍

Πρωτοπαθώς προϊούσα μορφή (PPMS)

‍

Αφορά το 10-15% των ασθενών, οι οποίοι εξαρχής παρουσιάζουν προοδευτική κλινική επιδείνωση, χωρίς υφέσεις και εξάρσεις.

Προϊούσα υποτροπιάζουσα μορφή (PRMS)

‍

Σπάνια μορφή, στην οποία οι εξάρσεις συμβαίνουν κατά τη διάρκεια προοδευτικής επιδείνωσης, από την έναρξη της νόσου.

‍

‍

Πώς προκαλείται;

‍

Η διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος θεωρείται η κυρίαρχη αιτιολογία της νόσου, προκαλώντας την αλλοίωση του αιματοεγκεφαλικού φραγμού και την είσοδο λεμφοκυττάρων στο ΚΝΣ με τοξική δράση.

‍

Η διαδικασία της αυτοάνοσης επίθεσης οδηγεί στη δημιουργία εστιών φλεγμονής εντός του ΚΝΣ και τελικά στην τμηματική καταστροφή της μυελίνης. Η μυελίνη αποτελεί το προστατευτικό περίβλημα των αποφύσεων των νευρικών κυττάρων (των νευραξόνων) και σχηματίζεται από εξειδικευμένα κύτταρα που ονομάζονται ολιγοδενδροκύτταρα. Ο ρόλος της είναι να προστατεύει και να επιταχύνει την ηλεκτρική μετάδοση των νευρικών ώσεων. Επομένως, όταν η φλεγμονή καταστρέφει τη μυελίνη, εμποδίζεται η αγωγή των νευρικών ερεθισμάτων και το σύστημα επικοινωνίας των κυττάρων του εγκεφάλου διαταράσσεται.

‍

Με την πάροδο του χρόνου, οι προσβεβλημένες περιοχές αλλάζουν σύσταση και γίνονται σκληρές, σχηματίζοντας τις λεγόμενες «πλάκες» – εξ ου και η ονομασία «Σκλήρυνση κατά Πλάκας». Ανάλογα με την περιοχή όπου θα εντοπισθούν, μπορεί να προσβάλουν την κίνηση, την αφή ή και άλλες αισθήσεις του ασθενούς.

‍

Ποια είναι τα αίτια;

‍

Πολλοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί, όμως η αιτία που πυροδοτεί την ανοσολογική αντίδραση της νόσου δεν είναι γνωστή. Μια γενική εξήγηση είναι ότι οφείλεται σε συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Έχουν διατυπωθεί θεωρίες που συσχετίζουν την πολλαπλή σκλήρυνση με γονιδιακούς και τοξικούς - περιβαλλοντικούς παράγοντες (έλλειψη βιταμίνης D, κάπνισμα, λοίμωξη από τον ιό EBV), χωρίς όμως κάτι να είναι απόλυτο. Μικρή συμμετοχή στα αίτια έχει και η κληρονομικότητα.

‍

Ποια είναι τα συμπτώματα;

‍

Η νόσος δύναται να εμφανιστεί με διαφορετικά συμπτώματα, ανάλογα με την τοποθεσία και την έκταση της βλάβης. Μία από τις πιο συχνές αρχικές εκδηλώσεις της είναι η οπτική νευρίτιδα, η οποία οδηγεί σε απώλεια της όρασης, πολλές φορές με συνοδό άλγος. Επίσης, συνηθισμένα αρχικά συμπτώματα της νόσου αποτελούν:

‍

Οι αιμωδίες («μουδιάσματα») σε διάφορα σημεία του σώματος

‍

Το σημείο Lhermitte (αίσθημα ηλεκτρικής εκκένωσης κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης, προκαλούμενο από την κάμψη της κεφαλής)

‍

Η αδυναμία ενός άκρου

‍

Πιο σπάνια, η νόσος είναι δυνατόν να εμφανιστεί με:

‍

Ίλιγγο

‍

Διπλωπία

‍

Διαταραχές της ούρησης

‍

Περιφερική πάρεση του προσωπικού νεύρου

‍

Νευραλγία του τριδύμου

‍

Γενικώς, όσο η νόσος εξελίσσεται, μπορεί να προκύψουν διάφορες διαταραχές, όπως:

‍

Διαταραχές αισθητικότητας

‍

Διαταραχές όρασης

‍

Διαταραχές κίνησης

‍

Διαταραχές διάθεσης

‍

Νοητικές διαταραχές

‍

Διαταραχές ομιλίας

‍

Διαταραχές ισορροπίας και βαδίσματος

‍

Γενικώς, η εξέλιξη της πολλαπλής σκλήρυνσης ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με τον ασθενή. Κάποια άτομα εμφανίζουν ελάχιστα νευρολογικά ελλείμματα κατά τη διάρκεια της ζωής τους, ενώ κάποια άλλα οδηγούνται σε σημαντική αναπηρία.

‍

‍

Πώς γίνεται η διάγνωση;

‍

Η διάγνωση αρχίζει με το ιστορικό και τη νευρολογική εξέταση και επιβεβαιώνεται από τη μαγνητική τομογραφία και την οσφυονωτιαία παρακέντηση.

‍

Ποια είναι η αντιμετώπιση;

‍

Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία που να αίρει ή να προλαμβάνει την αιτία της νόσου. Έτσι, στόχος είναι η αποκατάσταση των νευρολογικών λειτουργιών που έχουν διαταραχθεί, η αποφυγή νέων υποτροπιών και γενικά ο περιορισμός της αναπηρίας, για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα.

‍

Είναι πολύ σημαντική η δημιουργία μιας σχέσης εμπιστοσύνης του ασθενούς με τον γιατρό, καθώς και η συμμόρφωση του ασθενούς με τη θεραπεία. Επίσης, για καλύτερα αποτελέσματα, είναι απαραίτητη η συνεργασία ιατρών διαφορετικών ειδικοτήτων.

‍

Πιο συγκεκριμένα, η αντιμετώπιση περιλαμβάνει :

Φαρμακευτική αγωγή

‍

Τα φάρμακα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, τα ανοσοκατασταλτικά και τα ανοσοτροποποιητικά. Στα ανοσοκατασταλτικά ανήκουν τα κορτικοστεροειδή, τα οποία στοχεύουν στον περιορισμό των οξέων συμπτωμάτων. Οι ανοσοκατασταλτικές θεραπείες έχουν στόχο τη μακροχρόνια πρόληψη των υποτροπών. Αυτές οι κυτταροτοξικές αγωγές, όμως, έχουν σοβαρές αιματολογικές και καρδιολογικές παρενέργειες, επομένως ο ασθενής πρέπει να είναι υπό διαρκή παρακολούθηση. Επίσης, χορηγούνται και φάρμακα για την ύφεση των ενοχλητικών συμπτωμάτων, όπως η σπαστικότητα, η κόπωση και ο πόνος.

Την αποκατάσταση του ασθενούς μέσω της εργοθεραπείας, της λογοθεραπείας, της κινησιοθεραπείας και της ψυχολογικής υποστήριξης, με στόχο την επίτευξη της λειτουργικής ανεξαρτησίας του ασθενούς.

‍

Την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής με ισορροπημένη δίαιτα, σωματική άσκηση και αποφυγή του stress.

‍

Συμπέρασμα

‍

Οι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση μπορούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή, μέσω της έγκαιρης διάγνωσης και της εξατομικευμένης αντιμετώπισης, χωρίς να αποκλείονται από το κοινωνικό σύνολο και βέβαια χωρίς να φέρουν το βαρύ στίγμα της αναπηρίας.

‍

References

‍

https://www.neurocenter.gr/sklirinsi.html

https://neyrologos.gr/sklirinsi-kata-plakas-ti-einai-morfes-ilikia-emfanisis/

https://www.iatriko.gr/el/disease/pollapli-sklirynsi-i-sklirynsi-kata-plakas?cl=609

https://www.novartis.com/gr-el/patients-and-caregivers/diseases/multiple-sclerosis

https://www.sanofi.gr/el/gnoriste-mas/therapeftikes-katigories/polapli-sklirinsi

https://www.hygeia.gr/services/department/pollaplis-sklirynsis-apomyelotikon/

https://www.euromedica.gr/πολλαπλή-σκλήρυνση-σκλήρυνση-κατά-πλ/

https://neurologos-thess.gr/πολλαπλή-σκλήρυνση

https://www.poamskp.gr/ti-einai-i-pollapli-sklirynsi/morfes-tis-pollaplis-sklirynsis/