Κύριε Βουκαλή, είστε όχι μόνο ο πρώτος Έλληνας Ορθοπαιδικός που εφάρμοσε την Αρθροσκόπηση στη χώρα μας το 1979, αλλά όπως αποτυπώνεται σε άρθρο της Αρθροσκοπικής Εταιρείας, το όνομά σας αναφέρεται στη λίστα των πρωτοπόρων της Παγκόσμιας Αρθροσκοπικής Χειρουργικής. Θέλετε να μας δώσετε λίγες πληροφορίες σχετικά με το γεγονός αυτό;
Όντως, το 1979, πολύ πιο μπροστά από πολλές χώρες της Ευρώπης, χειρούργησα στην Κλινική «ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ» με την άγνωστη τότε αρθροσκοπική τεχνική έναν ποδοσφαιριστή της Εθνικής μας ομάδας, εντυπωσιάζοντας τον αθλητικό κόσμο της χώρας μας με την ανώδυνη μετεγχειρητική αποκατάσταση και τη γρήγορη επιστροφή στις αθλητικές δραστηριότητες, σε αντίθεση με την πολύμηνη και εργώδη αποκατάσταση που απαιτούσε η συμβατική μέθοδος της κλασσικής αρθροτομής.
Ο παραδοσιακός τρόπος που κάθονται οι Ιάπωνες, ελλείψει επίπλων, ήταν η αιτία πολλών προβλημάτων στα γόνατά τους, γεγονός που θεωρώ πως ήταν το ερέθισμα για τον χαρισματικό συνάδελφο WATANABE να ανακαλύψει και να καθιερώσει παγκοσμίως την Αρθροσκοπική τεχνική το 1974. Το γεγονός ότι στην Ελλάδα πέντε χρόνια αργότερα (1979) καθιερώθηκε η Αρθροσκοπική τεχνική είναι μεγάλη Ιατρική επιτυχία.
Ποια ήταν η γενικότερη αντίδραση της Ορθοπαιδικής κοινότητας εκείνη την εποχή;
Παρά τα θεαματικά αποτελέσματα της Αρθροσκοπικής τεχνικής ιδιαίτερα στους αθλητές, η Αρθροσκόπηση στα πρώτα της βήματα αμφισβητήθηκε άδικα και δέχτηκε μεσαιωνική κριτική από το τότε ιατρικό κατεστημένο. Η τεκμηριωμένη άποψη πως επιτυχία είναι το αποτέλεσμα αυτού που ο Κοινωνιολόγος Robert Merton ονομάζει συσσωρευμένο πλεονέκτημα (Accumulating Advantage) εξηγεί απόλυτα γιατί ο συνδυασμός των θεαματικών αποτελεσμάτων της Αρθροσκόπησης με την καχυποψία και την άρνηση του Ιατρικού κατεστημένου να αποδεχθεί την καινούργια χειρουργική τεχνική είχε ως αποτέλεσμα την μονοπώληση για πολλά χρόνια της Αρθροσκοπικής τεχνικής στην Κλινική «ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ», καθώς επώνυμοι αθλητές από ολόκληρη τη χώρα έρχονταν στην Κλινική μας να λύσουν τα προβλήματά τους με την Αρθροσκοπική τεχνική, η οποία, εκτός των άριστων αποτελεσμάτων, μηδένισε σχεδόν τον χρόνο της μετεγχειρητικής αποκατάστασης.
Δεν είναι τυχαίο πως η εφημερίδα των Αθηνών “ΤO ΒHMA” σε άρθρο της το 1985 παραδέχεται πως “Η Θεσσαλονίκη προηγείται των Αθηνών”, εστιάζοντας στο γεγονός πως ασθενείς από ολόκληρη τη χώρα επισκέπτονται την Κλινική «ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ» για να λύσουν τα προβλήματά τους με τη “χειρουργική της κλειδαρότρυπας”(Key-hole surgery), όπως είναι το υποκοριστικό της Αρθροσκοπικής τεχνικής.
Η Ελληνική Αρθροσκοπική Εταιρεία (ΕAΕ) δημιουργήθηκε στην Ελλάδα μόλις το 2004, δηλαδή 25 χρόνια μετά την πρώτη αρθροσκόπηση στη χώρα μας το 1979. Αυτή η χρονική καθυστέρηση είναι επακόλουθο της άρνησης του ιατρικού κατεστημένου να αποδεχθεί από την αρχή την Αρθροσκόπηση ως καινούργια χειρουργική τεχνική. Λίγα χρόνια αργότερα, στο Ορθοπαιδικό Συνέδριο στη Βιέννη που οργανώθηκε προς τιμή του Αμερικανού Ορθοπαιδικού J. Lachman (1919-2007) μετά από παρέμβασή μου με στόχο την αποκατάσταση μιας ιατρικής αδικίας, αναγνωρίστηκε η συμβολή του φημισμένου συντοπίτη μου από τα Ζαγοροχώρια της Ηπείρου χειρουργού Γεωργίου Νούλη, ο οποίος πριν γίνει προσωπικός χειρουργός του Σουλτάνου της Τουρκίας, στη διατριβή του που κατέθεσε στο Παρίσι το 1875, ανέλυσε πολύ νωρίτερα από τον Αμερικανό Lachman τα κλινικά σημεία της στροφικής αστάθειας του Γόνατος σε ρήξη του Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου.
Με την ευκαιρία της αναγνώρισης του Γεωργίου Νούλη από την Παγκόσμια Ορθοπαιδική Κοινότητα, η Ελληνική Αρθροσκοπική Εταιρεία προσέθεσε στο λογότυπό της το όνομα “Γεώργιος Νούλης”, προσφέροντας προς τιμή του μια ετήσια Υποτροφία για εκπαίδευση σε κέντρο του εξωτερικού.
Πιστεύετε ότι η Αρθροσκόπηση ήταν σημαντική πρόοδος για τη θεραπεία των παθήσεων των αρθρώσεων;
Η Αρθροσκόπηση είναι η ΜΟΝΑΔΙΚΗ χειρουργική τεχνική που επηρέασε τον χαρακτήρα μιας ολόκληρης ειδικότητας, όπως η Ορθοπαιδική. Παγκοσμίως, είναι η πρώτη σε συχνότητα Ορθοπαιδική εγχείρηση. Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η καμπύλη εκμάθησης της Αρθροσκοπικής τεχνικής σε σύγκριση με άλλες εγχειρήσεις είναι μεγαλύτερης διάρκειας, τα άριστα αποτελέσματα της τεχνικής την καθιέρωσαν ως μέθοδο επιλογής για τη λύση των προβλημάτων στο γόνατο και στον ώμο και όχι μόνο.
Από τότε που ξεκινήσατε εσείς μέχρι σήμερα, έχουν γίνει άλλα βήματα προόδου σε αυτόν τον τομέα;
Από την πρώτη εκδήλωση της αρθροσκοπικής τεχνικής μέχρι σήμερα, η εξέλιξη της Αρθροσκόπησης έγινε με γεωμετρική πρόοδο. Η τεχνική, πλην του γόνατος και του ώμου, που θεωρείται δεδομένη, μπορεί πλέον να δώσει λύσεις σε προβλήματα και άλλων αρθρώσεων του ανθρώπινου σώματος, όπως ο αγκώνας, η ποδοκνημική, η πηχεοκαρπική και το ισχίο.
Η Αρθροσκοπική τεχνική, εκτός από τη λύση απλών μηχανικών προβλημάτων, όπως ρήξεις μηνίσκων, συνδέσμων ή καταγμάτων, μας δίνει πλέον τη δυνατότητα να μεταφέρουμε με απλό τρόπο σε μια άρθρωση ή από άρθρωση σε άλλη άρθρωση βιολογικό υλικό, αυτομοσχεύματα ή αλλομοσχεύματα για την αντιμετώπιση πιο σύνθετων προβλημάτων, όπως οστεοχόνδρινες βλάβες ή οστικές νεκρώσεις. Το βέβαιο είναι πως στην Ιατρική δεν υπάρχουν όρια.
Η εντυπωσιακή προσπάθεια ενός νέου συναδέλφου από την Αυστραλία σε βίντεο που παρακολούθησα να πετύχει με ένα προκλητικά έξυπνο τρόπο αρθροσκοπικής τεχνικής την ολική αντικατάσταση του ισχίου, αδυνατώντας να ελέγξω το δημιουργικό ερέθισμα για κάτι καινούργιο, με προκάλεσε, παρά τον χειρουργικό κορεσμό των 30.000 περιστατικών που χειρούργησα στην ιατρική μου διαδρομή, να έρθω σε επικοινωνία μαζί του, ελπίζοντας να μου δοθεί η ευκαιρία να το επιχειρήσω και εγώ, πριν λήξει η καριέρα μου.
Τι θα συμβουλεύατε τους νέους ορθοπαιδικούς σήμερα;
Στο βιβλίο “Outliers-The story of success” του Malcolm Gladwell, ο συγγραφέας, προσπαθώντας να αναλύσει τους λόγους της επιτυχίας ιδιαίτερα ξεχωριστών ανθρώπων, όπως οι Bill Gates, Bobby Fischer, Steve Jobs, Bill Joy και άλλων, κατέληξε στο συμπέρασμα πως, εκτός από το πάθος και το ταλέντο, που είναι απαραίτητα συστατικά της συνταγής για επιτυχία, πρέπει να προστεθεί και η σκληρή δουλειά, διαπιστώνοντας πως όλοι τους τήρησαν με ευλάβεια τον “κανόνα των 10.000 ωρών” εξάσκησης στο αντικείμενο του ενδιαφέροντός τους. Άρα, η πρώτη συμβουλή είναι η σκληρή δουλειά, προσθέτοντας στη ζωή τους “τον κανόνα των 10.000 ωρών”.
Η δεύτερη είναι επανάληψη της συμβουλής του δασκάλου μου Alan Apley:
“Αν θέλεις να ξεχωρίσεις ως χειρουργός, θα πρέπει να μπορείς να κάνεις τρία πράγματα.
1. Να μπορείς να βγάζεις μια μέτρια διάγνωση, που σημαίνει πως ξέρεις Ιατρική.
2. Να μπορείς να επιλέγεις μια μέτρια εγχείρηση, η οποία θα λύσει το πρόβλημα του αρρώστου, που σημαίνει πως έχεις λογική.
3. Να μπορείς να κάνεις μέτρια την εγχείρηση που διάλεξες, που σημαίνει πως έχεις τεχνική”.
Η τρίτη συμβουλή είναι να ενημερώνονται για τις εξελίξεις της Ορθοπαιδικής, όχι παρακολουθώντας συνέδρια που γίνονται για να διογκώνονται βιογραφικά, αλλά ουσιαστικά συνέδρια μάθησης, όπως πχ το ετήσιο συνέδριο της Γαλλικής Ορθοπαιδικής Εταιρείας στο Val d' Isere, που παρακολουθώ ανελλιπώς τα τελευταία 23 χρόνια, στο οποίο εναλλάσσονται κάθε χρόνο οι εξελίξεις στο γόνατο και στον ώμο. Με δεδομένο πως ένα 50% των εγχειρήσεων που ξέρει ένας νέος συνάδελφος στην αρχή της καριέρας του θα είναι ξεπερασμένες σε λίγα χρόνια, είναι βέβαιο πως, αν δεν παρακολουθεί τις Ιατρικές εξελίξεις, θα μείνει στο περιθώριο.
Κοιτάζοντας προς τα πίσω, πώς βλέπετε τον δρόμο που διανύσατε επί τόσες δεκαετίες;
Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, θεωρώ πως ο αριθμός των 30.000 ασθενών που με εμπιστεύτηκαν να λύσω το πρόβλημά τους, δουλεύοντας μέχρι σήμερα μόνο στον Ιδιωτικό τομέα ως ελεύθερος επαγγελματίας, αποδεικνύει πως είχα μια πολύχρονη πετυχημένη πορεία. Το μόνο μου παράπονο είναι ότι δεν μου δόθηκε ποτέ η ευκαιρία για ακαδημαϊκή καριέρα στη χώρα μας, σε αντίθεση με την Αγγλία που κρίνοντας ίσως πιο αξιοκρατικά μου έδωσε αυτή τη δυνατότητα στην Ιατρική Σχολή St. George’s του Λονδίνου.
Νοιώθω μεγάλη ικανοποίηση που η Ελληνική Αρθροσκοπική Εταιρεία αναγνωρίζει το γεγονός της πρωτοπορίας μου στην καθιέρωση της Αρθροσκοπικής τεχνικής στη χώρα μας στην Κλινική «ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ» και ταυτόχρονα αναφέρει το όνομά μου στη λίστα των πρωτοπόρων της Παγκόσμιας Αρθροσκοπικής Κοινότητας.
Κοιτώντας πίσω, νοιώθω πραγματικά ευχάριστα γιατί, πρώτον, και στην Ελλάδα καθιερώθηκε η Αρθροσκοπική Τεχνική ως η πρώτη σε συχνότητα ορθοπαιδική εγχείρηση και, δεύτερον, γιατί η επόμενη γενιά των Ορθοπαιδικών Χειρουργών έχουν κάνει κτήμα τους την Αρθροσκοπική Τεχνική ακόμη και για τις δυσκολότερες επεμβάσεις.
