Η σεξουαλική επαφή, η σύλληψη, η κυοφορία, αλλά και ο τοκετός αποτελούν καταστάσεις οι οποίες από συναισθηματικής άποψης είναι έντονες και μοναδικές και σε αυτό δε χωράει αμφιβολία. Τι γίνεται όμως μετά τη γέννα; Ποιες είναι οι μετα-γεννητικές συνέπειες, ακόμα και επιπλοκές στον ψυχισμό της μητέρας και μέχρι ποιο σημείο μπορούν να φτάσουν;
Για ποιο λόγο ακούμε συχνά να γίνεται λόγος για την επιλόχεια κατάθλιψη και τι πραγματικά είναι αυτή
Η επιλόχεια ή λοχειακή κατάθλιψη (PPD: Postpartum depression) εμφανίζεται συνήθως στους πρώτους 3 μήνες μετά τον τοκετό. Υπολογίζεται ότι έως και 20% των νέων μητέρων ενδέχεται να την εμφανίσουν, ενώ όσον αφορά τα συμπτώματα και την κλινική της εικόνα προσομοιάζει αρκετά με αυτή της μείζονος κατάθλιψης. Περιλαμβάνει χαρακτηριστικά όπως συναισθηματική ευαισθησία, διαταραχές ύπνου, αγχώδεις εκδηλώσεις, κλάμα, δυσφορία, ελαττωμένη όρεξη για φαγητό και ψυχαγωγία, ανησυχίες υποχονδριακού τύπου, καθώς και δυσκολίες στη συγκέντρωση και την προσοχή.
Στους παράγοντες που ευθύνονται για την ανάπτυξη της επιλόχειας κατάθλιψης αξίζει να αναφέρουμε:
Ο δύσκολος τοκετός, τα στοιχεία νευρωτισμού στην προσωπικότητα της μητέρας, η ενδεχόμενη ύπαρξη ψυχικής νόσου, ο μη ικανοποιητικός γάμος, οι δυσλειτουργικές σχέσεις με τον σύζυγο, η κατάσταση της υγείας τόσο του βρέφους αλλά και της μητέρας, καθώς και μία σειρά από ενδοκρινείς διαταραχές, μεταπτώσεις δηλαδή στα επίπεδα κάποιων ορμονών όπως η προγεστερόνη και η προλακτίνη.
Πότε όμως θα πρέπει να ανησυχήσουμε και να λάβουμε θεραπευτικά μέτρα;
Οπωσδήποτε από τη στιγμή που επηρεάζεται η λειτουργικότητα της μητέρας. Όταν εκτός από τα παραπάνω συμπτώματα έχουμε παρουσία τύψεων, ενοχών και αυτομομφής, διαταραχών διατροφής, αλλά και πλημμελή φροντίδα του νεογνού, τότε σαφώς και θα πρέπει να παρέμβουμε. Άλλωστε, υπάρχει και το ενδεχόμενο (σχετικά μικρό μεν) η μητέρα να προβεί σε καταστροφικές ενέργειες ως προς το μωρό ή να εμφανίσει η ίδια αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Ειδικά όταν είναι μόνη της, χωρίς την παρουσία και την υποστήριξη του συζύγου ή των γονιών της, η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη και η ανάγκη παρέμβασης ακόμα πιο έντονη.
Πώς αντιμετωπίζεται η επιλόχεια κατάθλιψη;
Αρχικά, οι μητέρες αυτές καλούνται να επικοινωνήσουν το πρόβλημά τους και να εκφράσουν αυτό που νιώθουν. Στον σύζυγο, στους φίλους, στον γιατρό, στον ψυχολόγο. Μια τέτοια διάγνωση δεν είναι τρομακτική και δεν πρέπει να την αφήσουμε να μας φοβίζει. Έχει να κάνει με μία κατάσταση που τη βιώνουν πάρα πολλές γυναίκες, ενώ η πρόγνωση τις περισσότερες φορές είναι καλή.
Σχετικά με τους υπόλοιπους που εμπλέκονται σε μία τέτοια κατάσταση:
Εάν η γυναίκα/κόρη/νύφη/αδερφή σας διαγνωστεί με επιλόχεια κατάθλιψη, μην πανικοβληθείτε. Το άγχος και η στεναχώρια δεν είναι οι καλύτεροι σύμμαχοι σε μία τέτοια περίπτωση. Βοηθήστε με τα πρακτικά ζητήματα και με τις λεπτομέρειες, όπως δουλειές στο σπίτι, άλλαγμα και τάισμα του μωρού. Δώστε χώρο και χρόνο στη μητέρα για να μιλήσει ελεύθερα και να ανακουφιστεί. Υποστηρίξτε την με όμορφα και αισιόδοξα λόγια, αλλά και εμπράκτως.
Τέλος, στο απευκταίο σενάριο όπου ενδεχομένως να χρειαστεί φαρμακοθεραπεία, θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα αντικαταθλιπτικά που συνταγογραφούνται για τέτοιες περιπτώσεις είναι σχετικά ασφαλή με ελάχιστες και αμελητέες παρενέργειες, ενώ συνήθως μπορούν να λαμβάνονται ακόμα και στην περίοδο του θηλασμού.
