Λαπαροσκοπική υστερεκτομή για καλοήθεις γυναικολογικές νόσους

Μέθοδος και πλεονεκτήματα

Παραδοσιακά, η υστερεκτομή για καλοήθεις γυναικολογικές νόσους γινόταν:

• Κοιλιακά. Χρήση μέσης κάθετης ή εγκάρσιας τομής, όπως σε χειρουργείο καισαρικής τομής.
• Κολπικά. Χωρίς χρήση κοιλιακών τομών.

Τι είναι η λαπαροσκοπική υστερεκτομή;

Η λαπαροσκοπική υστερεκτομή είναι η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας με τη χρήση μικρών τομών (έως 1 εκατοστό) στο κοιλιακό τοίχωμα. Το ποσοστό των υστερεκτομών που πραγματοποιούνται λαπαροσκοπικά για καλοήθεις γυναικολογικές νόσους έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Ενδείξεις για λαπαροσκοπική υστερεκτομή

Ενδείξεις αποτελούν: ινομυώματα (καλοήθεις όγκοι που προέρχονται από το μυϊκό τοίχωμα της μήτρας), ενδομητρίωση (πάθηση στην οποία τα κύτταρα που φυσιολογικά καλύπτουν το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας αναπτύσσονται σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος), πρόπτωση μήτρας, ανωμαλίες περιόδου, χρόνιο πυελικό άλγος και γυναικολογικοί καρκίνοι.

Τύποι υστερεκτομής για καλοήθεις γυναικολογικές νόσους

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι υστερεκτομής για καλοήθεις γυναικολογικές νόσους:

• Ολική υστερεκτομή (με αφαίρεση και του τραχήλου της μήτρας)
• Υφολική υστερεκτομή (χωρίς αφαίρεση του τραχήλου της μήτρας)
• Υστερεκτομή με αφαίρεση μιας ή και των δύο σαλπίγγων και ωοθηκών

Και οι τρεις αυτοί τύποι υστερεκτομής είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν λαπαροσκοπικά.

Μέθοδος λαπαροσκοπικής υστερεκτομής

• Για την πραγματοποίηση της λαπαροσκοπικής υστερεκτομής, δίνεται γενική αναισθησία.
• Ανάλογα με την ένδειξη του χειρουργείου και τη συνήθη πρακτική του χειρουργού, χρειάζονται 3 ή 4 μικρές κοιλιακές τομές.

• Ο χειρουργός χρησιμοποιεί μια λεπτή βελόνα και γεμίζει την κοιλιά με διοξείδιο του άνθρακα για να διαστείλει την κοιλιά και να μειώσει τον κίνδυνο τραυματισμού ενδοκοιλιακών οργάνων.
• Μια μικρή κάμερα (λαπαροσκόπιο) εισάγεται μέσω μιας από τις τομές και μας επιτρέπει να βλέπουμε τα όργανα σε μεγέθυνση και με μεγάλη λεπτομέρεια.
• Οι υπόλοιπες τομές χρησιμοποιούνται για την εισαγωγή χειρουργικών εργαλείων που καθιστούν δυνατή την περάτωση της υστερεκτομής.
• Η μήτρα (μαζί με τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες, εφόσον ενδείκνυται η αφαίρεσή τους) αφαιρείται κολπικά και ο κόλπος ράβεται λαπαροσκοπικά με τη χρήση απορροφήσιμων ραμμάτων.

Μετεγχειρητική αποκατάσταση

Εξιτήριο και πλήρης ανάρρωση
Οι περισσότερες ασθενείς είναι σε θέση να πάρουν εξιτήριο εντός 24 ωρών από το πέρας του χειρουργείου. Σε γενικές γραμμές, χρειάζονται από 2 έως 4 εβδομάδες για πλήρη ανάρρωση μετά τη λαπαροσκοπική υστερεκτομή.

Επούλωση χειρουργικών τραυμάτων 5 ημέρες μετά την επέμβαση λαπαροσκοπικής υστερεκτομής

Μετεγχειρητικός πόνος

Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι συνήθως ήπιος, κρατάει λίγες μέρες κι ελέγχεται με απλά αναλγητικά. Είναι σύνηθες να παρουσιαστεί πόνος στην περιοχή του ώμου, ο οποίος οφείλεται στον ερεθισμό του διαφράγματος από το διοξείδιο του άνθρακα και υποχωρεί σύντομα μετά το χειρουργείο.

Απορροφήσιμα ράμματα

Οι τομές κλείνουν με τη χρήση απορροφήσιμων ραμμάτων ή κόλλας δέρματος (δεν χρειάζεται να αφαιρεθούν). Σε περίπτωση ολικής υστερεκτομής (αφαίρεση και του τραχήλου της μήτρας), υπάρχουν απορροφήσιμα ράμματα και στο εσωτερικό του κόλπου.

Αντιμετώπιση κινδύνου θρόμβωσης

Για να μειωθεί ο κίνδυνος θρόμβων στις φλέβες των κάτω άκρων, χρειάζονται πολλά υγρά και γρήγορη κινητοποίηση μετά το χειρουργείο. Επίσης, είναι πιθανό ο γυναικολόγος να συστήσει τη χρήση ενέσεων ηπαρίνης (low molecular weight heparin) για τουλάχιστον μια βδομάδα μετά την επέμβαση.

Πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής υστερεκτομής

Σε σύγκριση με την κοιλιακή υστερεκτομή, η λαπαροσκοπική υστερεκτομή έχει:

• Σημαντικά ταχύτερη ανάρρωση
• Λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο
• Συντομότερο χρόνο παραμονής στην κλινική
• Μικρότερο κίνδυνο λοίμωξης του χειρουργικού τραύματος
• Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα (λόγω χρήσης μικρών τομών)

Η λαπαροσκοπική υστερεκτομή μπορεί να σχετίζεται με μεγαλύτερη διάρκεια χειρουργείου και ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού οργάνων του ουροποιητικού συστήματος (ουροδόχος κύστη, ουρητήρες). Ωστόσο, στα χέρια ενός γυναικολόγου με σημαντική χειρουργική εμπειρία, η διάρκεια της επέμβασης κι ο κίνδυνος επιπλοκών δεν διαφέρει σημαντικά από την κοιλιακή υστερεκτομή.

Η κολπική υστερεκτομή προσφέρει, σε γενικές γραμμές, παρόμοια πλεονεκτήματα με τη λαπαροσκοπική υστερεκτομή. Ωστόσο, μπορεί να μην είναι εφικτή σε περίπτωση:

• Μη καθόδου (πρόπτωσης) της μήτρας
• Συμφύσεων από προηγούμενα χειρουργεία
• Μεγάλου μεγέθους μήτρας (π.χ. σε περίπτωση ινομυωμάτων).
• Ένδειξης για αφαίρεση των σαλπίγγων και των ωοθηκών μαζί με την υστερεκτομή

Συμπερασματικά

H πλειονότητα των υστερεκτομών για καλοήθεις γυναικολογικές νόσους μπορεί να πραγματοποιηθεί λαπαροσκοπικά. Η λαπαροσκοπική υστερεκτομή σχετίζεται με σημαντικά οφέλη και, στα χέρια ενός γυναικολόγου με σημαντική χειρουργική εμπειρία στη συγκεκριμένη επέμβαση, μπορεί να πραγματοποιηθεί με μεγάλη ασφάλεια. Ο αριθμός των υστερεκτομών που πραγματοποιούνται με αυτή τη μέθοδο αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω στο μέλλον.

Κείμενο:
Γιώργος Α. Γρηγοριάδης, MRCOG (Member of The Royal College of Obstetricians and Gynaecologists U.K.)

‍