Τα τελευταία χρόνια, οι εξελίξεις στον τομέα της ογκολογίας είναι τεράστιες. Πλέον, βρισκόμαστε στην εποχή της Ογκολογίας Ακριβείας (Precision Oncology), όπου η επιλογή της θεραπείας γίνεται εξατομικευμένα με βάση τα χαρακτηριστικά του ασθενούς, αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του όγκου του. Χάρη στις νεότερες τεχνικές, μπορούμε και εξετάζουμε το μοριακό και το ανοσολογικό προφίλ του όγκου, ανιχνεύοντας αλλαγές που αποτελούν στόχο των καινούργιων θεραπειών. Βρίσκουμε δηλαδή μόρια στα καρκινικά κύτταρα, τα οποία είναι συχνά υπεύθυνα για τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων, τα οποία και μπλοκάρουμε με τις στοχεύουσες θεραπείες.
Όλα τα νεότερα θεραπευτικά μόρια, πριν εγκριθούν από τις διεθνείς κανονιστικές αρχές, έχουν δοκιμαστεί στα πλαίσια κλινικών μελετών, προκειμένου να ελεγχθεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά τους. Στην Ελλάδα, έχουμε την τύχη να έχουμε πρόσβαση σε πολλά από αυτά τα μόρια, μέσω κλινικών μελετών που τρέχουν σε επιλεγμένα ογκολογικά κέντρα. Η συμμετοχή στις μελέτες αυτές είναι δωρεάν και προσφέρει την ευκαιρία σε ασθενείς με διάφορους τύπους καρκίνου να έχουν πρόσβαση σε μία πιθανά πιο αποτελεσματική θεραπεία, σε σχέση με τις καθιερωμένες εγκεκριμένες θεραπείες. Η παρακολούθηση του ασθενούς που συμμετέχει σε μία κλινική μελέτη είναι στενή, καθώς υποβάλλεται σε συνεχείς εργαστηριακούς, απεικονιστικούς και κλινικούς ελέγχους, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφάλειά του, ενώ η εξειδικευμένη ομάδα παρακολουθεί εντατικά την πορεία της νόσου.
.jpeg)
Συγκεκριμένα, στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος τα τελευταία χρόνια, με την έγκριση καινοτόμων στοχευουσών θεραπειών, ανοσοθεραπευτικών μορίων, αλλά και συνδυασμών αυτών, αυξάνοντας την επιβίωση των ασθενών με καρκίνο. Πραγματοποιούνται σήμερα δεκάδες κλινικές μελέτες, αξιολογώντας καινούργια φάρμακα και νεότερους συνδυασμούς, προκειμένου να επιτύχουμε ακόμη μεγαλύτερη βελτίωση της πρόγνωσης ασθενών με καρκίνο πνεύμονα. Καθημερινά, βλέπουμε παραδείγματα ασθενών που ωφελούνται σημαντικά από αυτές τις θεραπείες, προσφέροντας ελπίδα σε χιλιάδες συνανθρώπους τους. Έτσι, επιλεγμένοι ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα ζουν σήμερα ακόμη και χρόνια, ξεπερνώντας κατά πολύ τον μέσο όρο των προηγούμενων ετών.
Μία πολλά υποσχόμενη κατηγορία φαρμάκων που αναπτύσσεται σήμερα είναι και τα εμβόλια κατά του καρκίνου. Πρόκειται για θεραπευτικά εμβόλια που σκοπό έχουν να ενισχύσουν την απάντηση του αμυντικού μας συστήματος έναντι των καρκινικών κυττάρων. Πολλά από αυτά βρίσκονται στη φάση αξιολόγησης, στα πλαίσια κλινικών μελετών παγκοσμίως, αλλά συγκεκριμένα και στη χώρα μας. Υπάρχουν περισσότερες από 300 μελέτες που έχουν διενεργηθεί ή διενεργούνται σήμερα παγκοσμίως με εμβόλια κατά του καρκίνου. Παράλληλα, δοκιμάζονται και πολλά διαφορετικά είδη εμβολίων. Πρόσφατα, ξεκίνησαν κλινικές μελέτες με εμβόλια βασισμένα στην τεχνολογία του αγγελιοφόρου RNA (mRNA), μετά την επιτυχημένη πορεία τους στην προστασία κατά του COVID. Αυτά τα εμβόλια περιέχουν την πληροφορία για να φτιαχτούν τμήματα πρωτεϊνών (αντιγόνα) που εκφράζονται συχνά από τα καρκινικά κύτταρα, παρέχοντας στο αμυντικό μας σύστημα την πληροφορία αυτή, ώστε να το ευαισθητοποιήσουν έναντι αυτών. Εκπαιδεύουν με αυτόν τον τρόπο το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει τα καρκινικά κύτταρα που έχουν αυτά τα μόρια και να τα καταστρέφει. Αντίστοιχα, καθώς τα αντιγόνα αυτά βρίσκονται στα καρκινικά κύτταρα, δεν προσβάλλονται και τα υγιή κύτταρα στους υπόλοιπους ιστούς, με αποτέλεσμα να διαπιστώνεται πιο ήπια τοξικότητα, ειδικά συγκριτικά με τις υπόλοιπες διαθέσιμες θεραπείες.
Αντίστοιχα αναπτύσσονται πολλά διαφορετικά εμβόλια που βασίζονται σε άλλες τεχνολογίες, πέραν αυτών που χρησιμοποιούν τεχνολογία mRNA.
Ένα από τα διαθέσιμα εμβόλια που δοκιμάζεται και στην Ελλάδα είναι το Tedopi®, το πρώτο εμβόλιο κατά του καρκίνου που έδειξε σημαντική διαφορά στην επιβίωση ασθενών με μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα, σε σχέση με την κλασική χημειοθεραπεία. Στη μελέτη ATALANTE-1, οι ασθενείς που έλαβαν το εμβόλιο είχαν μεγαλύτερη διάμεση επιβίωση, σε σχέση με τους ασθενείς που έλαβαν κλασική χημειοθεραπεία. Στις επόμενες εβδομάδες, θα μπορούν να ενταχθούν οι πρώτοι ασθενείς στην Ελλάδα - και συγκεκριμένα στο κέντρο μας - στη νέα μελέτη του εμβολίου αυτού, δίνοντας μία ακόμη πολλά υποσχόμενη επιλογή στους ασθενείς μας.
Το σίγουρο είναι ότι οι εξελίξεις στον καρκίνο τρέχουν, οδηγώντας στην έγκριση πολλών καινοτόμων φαρμάκων και προσεγγίσεων ασθενών με διάφορους τύπους καρκίνου. Καθημερινά, έχουμε παραδείγματα σημαντικών ανταποκρίσεων σε καινούργια φάρμακα, σε στοχεύουσες θεραπείες, σε ανοσοθεραπευτικούς συνδυασμούς, αλλά και σε νεότερα χημειοθεραπευτικά φάρμακα συζευγμένα με αντισώματα. Αυτά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα μας δίνουν τη δύναμη να προχωράμε, να εξελίσσουμε ακόμη περισσότερο τον τομέα της ογκολογίας και να προσπαθούμε να προσφέρουμε στον ασθενή μας τις πιο καινούργιες και τις πιο ισχυρές θεραπευτικές επιλογές.
Έλενα Φούντζηλα , Παθολόγος Ογκολόγος
Σοφία Λαμπάκη, Πνευμονολόγος
.svg)
.svg)
.svg)
.png)
