Ημικρανία

Τι είναι η ημικρανία;

Η ημικρανία αφορά (συνήθως) μόνο το μισό κεφάλι. Από ημικρανία πάσχει περίπου το 8% του πληθυσμού (οι γυναίκες πάσχουν πολύ συχνότερα). Εμφανίζεται με κρίσεις πόνου, πότε δεξιά πότε αριστερά, από τη νεαρή ηλικία και συνήθως ο ένας τουλάχιστον από τους γονείς πάσχει από την ίδια πάθηση. Ορισμένες φορές, ο πόνος συνοδεύεται και από ναυτία.

Συμπτώματα της ημικρανίας

Πρόδρομο στάδιο
Το πρόδρομο στάδιο της ημικρανίας εμφανίζεται με συμπτώματα μια-δυο μέρες πριν την αύρα ή, σε περιπτώσεις ημικρανίας χωρίς αύρα, πριν την εμφάνιση του πονοκεφάλου. Ο ασθενής συχνά βιώνει μερικά από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Δυσκοιλιότητα
• Αυξημένο αίσθημα δίψας και συχνή ούρηση
• Μεταβολές στη διάθεση
• Συχνό χασμουρητό
• Δυσκαμψία στον αυχένα
• Λαχτάρα για φαγητό

Αύρα

Η ημικρανία συχνά προειδοποιεί τον ασθενή, ο οποίος νιώθει αδύναμος, δεν έχει όρεξη για τίποτα και θέλει να πάει σε ένα ήσυχο και σκοτεινό δωμάτιο να ξαπλώσει. Αν ο ασθενής κατορθώσει να κοιμηθεί, έχει πολλές πιθανότητες όταν ξυπνήσει να έχει αποφύγει την κρίση της ημικρανίας. Εάν δεν προλάβει, τότε καταλαβαίνει ότι δεν βλέπει καλά. Βλέπει δηλαδή μαύρους κύκλους που τον εμποδίζουν να διαβάσει ή να δει τι βρίσκεται πίσω από αυτούς ή βλέπει γραμμές ζιγκ-ζαγκ που φεύγουν προς τα πλάγια, αλλά ξανάρχονται ξανά και ξανά. Άλλα ενοχλήματα που σηματοδοτούν την αρχή ενός επεισοδίου ημικρανίας μπορεί να είναι μυρμήγκιασμα που εντοπίζεται στη μία πλευρά του προσώπου ή σε ένα από τα άκρα, καθώς και δυσκολίες στην ομιλία.

Πονοκέφαλος

Συνήθως ο πόνος είναι δυνατός και χτυπά ρυθμικά με την ίδια ένταση, όπως ο σφυγμός, ή με αυξανόμενη ένταση και ρυθμό, σαν να τρυπάει το κεφάλι ένα τρυπάνι. Ο ασθενής θέλει να κάνει εμετό και ο παραμικρός θόρυβος ή το φως κάνουν τον πόνο της ημικρανίας ακόμη πιο βασανιστικό. Εάν δεν κάνει εμετό αυτόματα, τότε συχνά τον προκαλεί ο ίδιος. Με τον εμετό έπεται κάποια ανακούφιση και ο ασθενής ξανακερδίζει κάποια χρονικά περιθώρια για να προσπαθήσει να κοιμηθεί. Εάν όμως πιστέψει πως πέρασε η κρίση και προσπαθήσει να εργαστεί, τότε ο πόνος ξανάρχεται ακόμα πιο δυνατός και ανυπόφορος. Χωρίς φάρμακο, διαρκεί από μερικές ώρες μέχρι μία ή, το πολύ, δύο μέρες και φεύγει σιγά-σιγά.

Στάδιο αποδρομής

Συνήθως ο ασθενής συνειδητοποιεί με ευχάριστη έκπληξη ότι πέρασε πια ο πονοκέφαλος, αλλά δεν μπορεί να καθορίσει το πότε. Πολλοί ασθενείς αναφέρουν πως μετά από ένα επεισόδιο ημικρανίας έχουν χαμηλά επίπεδα ενέργειας ή νιώθουν μπερδεμένοι. Άλλοι αναφέρουν πως νιώθουν μια ακαθόριστη ευφορία. Παρόλα αυτά, ξαφνικές κινήσεις του κεφαλιού μπορεί να επαναφέρουν τον πόνο για μικρό χρονικό διάστημα.

Άλλα είδη ημικρανίας είναι τα ακόλουθα:

• Ημικρανία με επιπλοκές. Εάν ο ασθενής αισθάνεται μουδιασμένο ή αδύναμο έως παράλυτο το χέρι ή το πόδι της άλλης πλευράς (από αυτήν του κεφαλιού που πονάει), ή εάν δεν μπορεί να μιλήσει σωστά ή να καταλάβει τα λόγια που ακούει ή να προφέρει τις λέξεις που θέλει, τότε πρόκειται για ημικρανία με επιπλοκές.
• Ημικρανία της περιόδου. Εάν η ημικρανία συμβαίνει λίγες μέρες πριν, κατά τη διάρκεια, αμέσως μετά το τέλος της περιόδου ή στο μέσον περίπου του κύκλου (όταν δηλαδή συμβαίνει η ωορρηξία), τότε πρόκειται για την ημικρανία της περιόδου (ή καταμήνια ημικρανία).
• Παιδική ημικρανία. Υπάρχει ακόμη και η παιδική ημικρανία, που συνήθως αρχίζει με πόνο στη μέση της κοιλιάς, εμετό ή ίλιγγο λίγες ώρες πριν αρχίσει ο πονοκέφαλος.

Ποια είναι η αιτία της ημικρανίας;

Η αιτία της ημικρανίας δεν έχει ακόμη βρεθεί. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες όπως:

• Ορμονικοί
• Ψυχικοί
• Διατροφικοί
• Περιβαλλοντικοί
• Τοξικοί

Οι παράγοντες αυτοί προκαλούν σύσπαση, η οποία αντανακλαστικά προξενεί αγγειοδιαστολή στις μήνιγγες και εκδηλώνεται ο κεφαλόπονος.

Θεραπεία της ημικρανίας

Η φαρμακευτική θεραπεία των συχνότερων μορφών της ημικρανίας βασίζεται σήμερα στις τριπτάνες. Οι τριπτάνες είναι αποτελεσματικά φάρμακα, χωρίς τις σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες των παλαιότερων φαρμακευτικών ουσιών. Τεράστια σημασία έχει να παίρνει ο ασθενής το φάρμακο μόλις αρχίζει η κρίση. Για τους ασθενείς που υποφέρουν από συχνές και βαριές κρίσεις ημικρανίας, πρόκειται να κυκλοφορήσουν σύντομα και στην Ελλάδα τα μονοκλωνικά αντισώματα, που με μια ένεση τον μήνα, το τρίμηνο ή το εξάμηνο (ανάλογα με τη δραστική ουσία) θα προφυλάσσουν τον ασθενή από αυτές τις κρίσεις.

Κείμενο:
Δημήτριος Βλαϊκίδης, Νευρολόγος

‍