Αναγεννητική Ιατρική στην Ορθοπεδική

Μπορούν οι βιολογικές θεραπείες να περιορίσουν τη χρήση φαρμάκων και μεταλλικών προθέσεων;

Για να κατανοήσουμε την έννοια της Αναγεννητικής Ιατρικής, φτάνει να θυμηθούμε τον μύθο του Προμηθέα, όπου ο Δίας έστελνε κάθε πρωί έναν αετό να του τρώει το ήπαρ, όμως κάθε φορά το επόμενο πρωί το ήπαρ είχε ξανασχηματιστεί.

Εξώφυλλο της έκδοσης “Regenerative Medicine”, του National Institute of Health, 2006, Η.Π.Α.

‍

Η ιδέα της εύρεσης κάποιου στοιχείου από τον ίδιο τον οργανισμό με αναγεννητική, επουλωτική και αντιφλεγμονώδη δράση για τους φθαρμένους ιστούς του σώματος είναι αρκετά παλιά στην ιστορία της Ιατρικής. Αυτή η ιδέα οδήγησε στην ανάδυση της Αναγεννητικής Ιατρικής ως ειδικού, νέου τομέα της ιατρικής επιστήμης, με σκοπό τη θεραπεία της καταστροφής των ιστών λόγω εκφυλιστικών παθήσεων ή κακώσεων. Η Αναγεννητική Ιατρική έχει ως αντικείμενο την αναγέννηση των ιστών και των οργάνων του οργανισμού που έχουν υποστεί εκφύλιση ή βλάβη, μέσω της διέγερσης της διαδικασίας της αυτοΐασης. 

Για να επιτευχθεί αυτό, η Αναγεννητική Ιατρική χρησιμοποιεί μέσα που διαθέτει ο ίδιος ο οργανισμός για αυτοεπιδιόρθωση και βασίζεται στα βλαστοκύτταρα, τα οποία καθοδηγούν την αναγέννηση των ιστών και έχουν το πλεονέκτημα να μη μειώνονται με την πάροδο της ηλικίας. Εκτός όμως από τα βλαστοκύτταρα, έχουν ερευνηθεί και χρησιμοποιούνται ευρέως ως βιολογικές θεραπείες: αυξητικοί παράγοντες των αιμοπεταλίων που απομονώνονται εύκολα από το αίμα του ασθενούς (μέθοδος PRP = Platelet Rich Plasma) και πρωτεΐνες που έχουν αναβολική (αναγεννητική) δράση στους ιστούς, καθώς και πρωτεΐνες που αναστέλλουν την καταβολική (καταστροφική) δράση άλλων μακρομορίων.

Στον τομέα της Ορθοπαιδικής, αν και είμαστε χειρουργοί, η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων που αντιμετωπίζουμε επιδέχονται συντηρητικής θεραπείας. Σοβαρές μυοσκελετικές κακώσεις, όπως πλήρεις ρήξεις συνδέσμων - τενόντων και κατάγματα οστών, συνήθως απαιτούν άμεσα επέμβαση. Ωστόσο, οι χρόνιες μυοσκελετικές παθήσεις κατά κανόνα αντιμετωπίζονται αρχικά συντηρητικά. Σε αυτές, τα συμπτώματα, όπως άλγος και απώλεια λειτουργικότητας, προκαλούνται από την εκφύλιση - χρόνια φθορά των μηνίσκων (εκφυλιστικές ρήξεις), των χόνδρων (χονδροπάθεια, οστεοαρθρίτιδα) και των τενόντων (τενοντίτιδα, επικονδυλίτιδα, μερική ρήξη).

Στη θεραπευτική προσέγγιση, τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα ενδείκνυνται μόνο σε πρόσφατες παθήσεις. Σε χρόνιες παθήσεις, λειτουργούν μόνο ως παυσίπονα και όχι θεραπευτικά, ενώ καταλήγουν σε ολόκληρο το σώμα με κίνδυνο εμφάνισης παρενεργειών. Αντιθέτως, οι τοπικές εγχύσεις δρουν απευθείας στο σημείο του προβλήματος, αποφεύγοντας παρενέργειες στα υπόλοιπα όργανα του σώματος. Εκτός από τις παραδοσιακές ενέσεις κορτιζόνης, με την ανάπτυξη του κλάδου της Αναγεννητικής Ιατρικής εφαρμόζονται ολοένα και περισσότερο βιολογικές εγχύσεις.

Η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των βλαστοκυττάρων και ιδίως του PRP, το οποίο χρησιμοποιείται περισσότερα χρόνια, είναι τεκμηριωμένη στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, ιδιαίτερα στην άρθρωση του γόνατος. Προσφάτως, η ομάδα μας σε συνεργασία με ερευνητές από τις Η.Π.Α. και το Ισραήλ δημοσίευσε εξαιρετικά αποτελέσματα για τον συνδυασμό έγχυσης PRP με υαλουρονικό στην αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας γόνατος, στο περιοδικό της Αμερικάνικης Αρθροσκοπικής Εταιρείας (AANA) “Journal of Arthroscopy”. Η χρήση των μεθόδων είναι ασφαλής, χωρίς παρενέργειες. Σε οστεοαρθρίτιδα γόνατος που δεν έχει προχωρήσει σε πλήρη επαφή οστό με οστό στην ακτινογραφία, έχει αποδειχθεί επιβράδυνση της επιδείνωσης της οστεοαρθρίτιδας μέχρι και βελτίωση της ακτινολογικής εικόνας μετά από θεραπεία με βλαστοκύτταρα. Περιορισμοί στην εφαρμογή τους σαφώς υπάρχουν. Σε πολύ βαριά οστεοαρθρίτιδα, η επιλογή της αρθροπλαστικής είναι η μοναδική οριστική θεραπεία. Ωστόσο, ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί ανακούφιση από τα συμπτώματα σε μία μεγάλη μερίδα ασθενών.

Το σημαντικό είναι πως η εξέλιξη της Αναγεννητικής Ιατρικής είναι ραγδαία και προμηνύεται ότι θα διευρύνει σημαντικά τις δυνατότητες της ιατρικής επιστήμης στη μη χειρουργική θεραπεία πολλών παθήσεων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μεγάλα κέντρα του εξωτερικού, όπως η Mayo Clinic, την εντάσσει στη θεραπευτική τους φαρέτρα, υπολογίζοντας ότι η Αναγεννητική Ιατρική θα αποτελεί το 10% όλων των θεραπειών ανεξαρτήτως ειδικότητας μέσα στην επόμενη δεκαετία.

‍

Συνεργάτες Ορθοπαιδικοί Χειρουργοί   

TheMIS Ορθοπαιδικό Κέντρο

- Ιωάννης Τερζίδης

- Αριστοτέλης Σιδερίδης

- Ευθύμιος Παπασούλης

- Αργύρης Καραβέλης

Στις χρόνιες μυοσκελετικές παθήσεις, τα συμπτώματα, όπως άλγος και απώλεια λειτουργικότητας, προκαλούνται από την εκφύλιση - χρόνια φθορά των ιστών.

‍

Η Αναγεννητική Ιατρική έχει ως αντικείμενο την αναγέννηση των ιστών και των οργάνων του οργανισμού́ που έχουν υποστεί εκφύλιση ή βλάβη, μέσω της διέγερσης της διαδικασίας της αυτοΐασης.

‍

Η εξέλιξη της Αναγεννητικής Ιατρικής είναι ραγδαία και προμηνύεται ότι θα διευρύνει σημαντικά τις δυνατότητες της ιατρικής επιστήμης στη μη χειρουργική θεραπεία πολλών παθήσεων.