.png)
Η 20η Οκτωβρίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης, με στόχο την ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τη νόσο.
Στις ανεπτυγμένες χώρες, η οστεοπόρωση συναντάται στο 25-35% των γυναικών και στο 15-20% των ανδρών, ηλικίας 50 ετών και άνω. Αξιοσημείωτο είναι, ότι σε πρόσφατη ελληνική μελέτη (από το Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών) βρέθηκε:
- Το 28.4% των Ελληνίδων 50 ετών και άνω πάσχει από οστεοπόρωση
- Το 75% αυτών που πάσχουν δεν το γνωρίζουν
Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την ανάγκη διαφώτισης και συστηματικής ενημέρωσης του κοινού αναφορικά με την έγκαιρη διάγνωση και την εφαρμογή μέτρων πρόληψης.
Λίγα λόγια για τα οστά
Το οστό είναι ένας ζωντανός και δραστήριος ιστός που συνεχώς ανανεώνεται. Οι παλαιοί οστικοί ιστοί διασπώνται από κύτταρα που ονομάζονται οστεοκλάστες και αντικαθιστώνται με νέα οστικά μεταλλικά στοιχεία, από κύτταρα που ονομάζονται οστεοβλάστες.
Σε όλους μας υπάρχει απώλεια οστικής πυκνότητας, έως έναν βαθμό, καθώς μεγαλώνουμε. Ο όρος «οστεοπόρωση» χρησιμοποιείται όταν τα οστά αρχίζουν να χάνουν την ελαστικότητά τους και να γίνονται εύθραυστα.
Τι είναι η οστεοπόρωση;
Οστεοπόρωση είναι μια χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητάς τους. Αυτό έχει ως συνέπεια τα οστά - με την πάροδο του χρόνου - να γίνονται πιο λεπτά, εύθραυστα και να αυξάνεται ο κίνδυνος κατάγματος. Η πάθηση αφορά σημαντικό τμήμα του πληθυσμού, περισσότερο τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
Στην οστεοπόρωση, ουσιαστικά, υπάρχει ανισορροπία στη δραστηριότητα μεταξύ των οστεοκλαστών και των οστεοβλαστών, επομένως στην ισορροπία διάσπασης παλαιού και δημιουργίας νέου οστού. Αυτή η ανισορροπία οδηγεί σταδιακά στην αποδυνάμωση του οστού.
Η οστεοπόρωση διακρίνεται σε δύο κατηγορίες:
- Πρωτοπαθή – Χωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες:
- Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση
- Οστεοπόρωση των ηλικιωμένων
- Δευτεροπαθή – Οφείλεται σε ορισμένες παθήσεις ή σε χρήση ορισμένων φαρμάκων για μακρό χρονικό διάστημα.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Η πιο συχνή μορφή οστεοπόρωσης είναι η μετεμμηνοπαυσιακή. Εμφανίζεται σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και σχετίζεται με τη μειωμένη παραγωγή οιστρογόνων. Επίσης, συχνής μορφής είναι και η οστεοπόρωση των ηλικιωμένων, η οποία εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Παράγοντες κινδύνου που έχουν συσχετιστεί με την οστεοπόρωση είναι:
- Οικογενειακό ιστορικό
- Ιστορικό προηγούμενων καταγμάτων
- Ύψος και βάρος του ατόμου
- Ορμονικές διαταραχές (πρόωρη εμμηνόπαυση ή αμηνόρροια)
- Διαταραχές θυρεοειδούς
- Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου
- Διατροφικές διαταραχές
- Κάπνισμα
- Ελλειψη άσκησης
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Προϋπάρχουσες παθήσεις (υπερπαραθυρεοειδισμός, καρκίνος, ρευματοειδής αρθρίτιδα, σύνδρομο δυσαπορρόφησης κ.ά)
- Ορισμένες φαρμακευτικές αγωγές (κορτιζόνη, χημειοθεραπεία κ.α.)
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η οστεοπόρωση έχει χαρακτηριστεί ως «σιωπηρή νόσος», καθώς δεν εκδηλώνεται με κάποια συμπτώματα. Ο ασθενής συνήθως φτάνει στον γιατρό, όταν η νόσος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο και έχει ήδη προκαλέσει το πρώτο κάταγμα.
Η οστεοπόρωση προκαλεί κατάγματα χαμηλής ενέργειας, δηλαδή κατάγματα που προκύπτουν από απλές καθημερινές κινήσεις. Αυτά εμφανίζονται συχνότερα στη σπονδυλική στήλη, στον καρπό και στο ισχίο.
Επιπλέον, καθώς τα οστά υφίστανται αλλαγές, μπορεί να εκδηλωθούν συμπτώματα, όπως πόνος στην πλάτη, κύφωση, σκολίωση και απώλεια ύψους.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της οστεοπόρωσης πραγματοποιείται με τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας.
Η οστική πυκνότητα (bone mineral density-BMD), όπως μετράται με τη φωτονιακή απορροφησιομετρία διπλής ενεργειακής δέσμης (Dual-energy X-ray absorptiometry -DEXA), αποτελεί την καθιερωμένη μέθοδο διάγνωσης της οστεοπόρωσης και παρακολούθησης των οστεοπορωτικών ασθενών. Η σοβαρότητα της οστεοπόρωσης εκτιμάται με τον στατιστικό δείκτη σύγκρισης T-SCORE.
Υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις, στις οποίες είναι απαραίτητη η συστηματική μέτρηση της οστικής πυκνότητας. Αυτές είναι:
- Γυναίκες αμέσως μετά την εμμηνόπαυση
- Άτομα που λαμβάνουν κορτιζόνη για μεγάλο χρονικό διάστημα
- Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό
- Άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών
Ποια είναι η αντιμετώπιση;
Η αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης στοχεύει στην αύξηση της οστικής μάζας και στην αναστολή της περαιτέρω οστικής απώλειας, με τελικό στόχο την αποφυγή καταγμάτων.
Η φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να δίνεται από τον θεράποντα ιατρό, καθώς είναι εξατομικευμένη για τον κάθε ασθενή. Αν ο κίνδυνος κατάγματος δεν είναι μεγάλος, τότε η αντιμετώπιση ξεκινάει με απλές αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες του ασθενούς (διατροφή, δραστηριότητες). Σε περιπτώσεις ατόμων που διατρέχουν αρκετά υψηλό κίνδυνο κατάγματος, ο γιατρός συνταγογραφεί φαρμακευτική αγωγή.
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης αυξάνουν την οστική παραγωγή ή/και αναστέλλουν την οστική απορρόφηση. Αυτά είναι:
- Διφωσφονικά
- Στρόντιο
- Εκλεκτικοί τροποποιητές υποδοχέων οιστρογόνων
- Τεριπαρατίδη
- Παραθορμόνη
- Δενοσουμάμπη
- Οιστρογόνα
- Ασβέστιο
- Βιταμίνη D
Υπάρχει πρόληψη;
Υπάρχουν κάποια μέτρα πρόληψης που μπορούν να αποτρέψουν ή να ανακόψουν την πορεία της πάθησης. Αυτά είναι:
- Καθημερινή λήψη βιταμίνης D και ασβεστίου, μέσω της τροφής
- Σωματική άσκηση
- Ορμονική ρύθμιση σε περιπτώσεις πρόωρης εμμηνόπαυσης
- Διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους
- Διακοπή καπνίσματος
- Διακοπή υπερβολικής κατανάλωση αλκοόλ
- Προληπτική χορήγηση βιταμίνης D ή και αντιοστεοπορωτικών φαρμάκων σε περίπτωση λήψης κορτιζόνης
- Διόρθωση παθήσεων που προδιαθέτουν σε οστεοπόρωση
References
https://osteon.gr/conditions/osteoporosi/
https://www.hygeia.gr/services/department/reymatologia/osteoporosi/
https://affidea.gr/news/osteoporosi-ola-osa-prepei-na-gnorizoume/
https://www.athensorthocenter.gr/οστεοπορωση
https://www.iatriko.gr/el/disease/osteoporosi-osteopenia?cl=609
http://www.elire.gr/info_det.php?di=21
https://anastasopoulosstefanos.gr/τι-ειναι-η-οστεοπορωση/
https://spine-scoliosis.gr/osteoporosi/
.svg)
.svg)
.svg)
.png)
