st lukes website

Τι είναι το άσθμα;

‍

To άσθμα είναι μία συνήθης χρόνια νόσος που επηρεάζει το 1-18% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ υπολογίζεται ότι ευθύνεται για πάνω από 450.000 θανάτους ετησίως.

Χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των βρόγχων, δηλαδή των σωλήνων που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες. Η φλεγμονή οδηγεί σε στένωση των αεραγωγών και σύσπαση των μυών γύρω από τους μικρούς αεραγωγούς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζεται η ροή του αέρα μέσα σε αυτούς.

Όταν κάποιος ασθενής με άσθμα εκτεθεί σε κάποιον ερεθιστικό-εκλυτικό παράγοντα από το περιβάλλον, προκαλείται μια υπερβολική απάντηση των βρόγχων με επιδείνωση της φλεγμονής, σύσπαση των λείων μυϊκών ινών των βρόγχων (βρογχόσπασμος) και τελικά στένωση του αυλού τους.

‍

Ποια είναι τα είδη άσθματος;

‍

‍

Αλλεργικό (εξωγενές) άσθμα

‍

Προκαλείται από αλλεργιογόνα και αφορά περίπου το 90% των περιπτώσεων του παιδικού άσθματος. Τις περισσότερες φορές είναι μέρος της ατοπικής πορείας, οπότε εντοπίζεται σε ασθενείς που έχουν εμφανίσει ήδη κάποια άλλη αλλεργία (αλλεργική ρινίτιδα, τροφική αλλεργία, έκζεμα). Τα αλλεργιογόνα που επιδρούν στο αναπνευστικό σύστημα μπορεί να είναι γύρη, τρίχωμα ζώων, σωματίδια σκόνης, μούχλα, καθαριστικά κλπ.

‍

Άσθμα με βήχα μόνο

‍

Ο ασθενής εμφανίζει έναν ξηρό επίμονο βήχα, χωρίς κάποιο από τα άλλα συμπτώματα του άσθματος.

‍

Νυχτερινό άσθμα

‍

Οι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα κατά τη διάρκεια της νύχτας, αφού αποκοιμηθούν.

‍

Ενδογενές άσθμα

‍

Είναι το άσθμα που δημιουργείται όχι από αλλεργιογόνα, αλλά από μη-ειδικά ερεθίσματα, όπως στρες, κλιματισμός, καπνός, έντονες οσμές, κλειστοί χώροι.

‍

Επαγγελματικό άσθμα

‍

Προκαλείται από σκόνη, εισπνεόμενα καυσαέρια ή άλλες επικίνδυνες ουσίες στον χώρο εργασίας.

‍

Άσθμα από άσκηση

‍

Εμφανίζεται σε περιπτώσεις εντατικής σωματικής άσκησης και, συγκεκριμένα, λίγο μετά την έναρξή της. Αυτός ο τύπος επηρεάζει σχεδόν όλα τα ασθματικά άτομα, ωστόσο μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα που δεν αναφέρουν συμπτώματα της πάθησης υπό άλλες συνθήκες.

‍

Πώς προκαλείται;

‍

Το άσθμα προκαλείται από έναν συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι παράγοντες αυτοί αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, με αποτέλεσμα οι αεραγωγοί να είναι πιο ευαίσθητοι και να αντιδρούν εντονότερα σε συγκεκριμένα ερεθίσματα, σε σχέση με τα υγιή άτομα.

‍

Όσον αφορά τους γενετικούς παράγοντες, τις περισσότερες φορές η ασθένεια είναι μέρος της ατοπικής πορείας. Περιβαλλοντικοί παράγοντες που σχετίζονται με τη δημιουργία, αλλά και την επιδείνωση της νόσου, είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, αλλεργιογόνα, χημικές ουσίες, διάφορες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή ακόμη και ψυχολογικοί παράγοντες.

‍

Ποια είναι τα συμπτώματα;

‍

‍

Τα συμπτώματα του άσθματος μπορεί να είναι τα εξής:

‍

Σφύριγμα στο στήθος ή θορυβώδης αναπνοή

‍

Βήχας ξηρός ή με βλεννώδη απόχρεμψη

‍

Αίσθημα σφιξίματος στο στήθος

‍

Δύσπνοια

‍

Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα ή λιγότερο συχνά και κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά.

‍

Πώς γίνεται η διάγνωση;

‍

Η διάγνωση του άσθματος βασίζεται στη λήψη ιστορικού, την κλινική εξέταση και τον εντοπισμό εκπνευστικού περιορισμού της ροής του αέρα.

‍

Η μέτρηση της ροής του αέρα πραγματοποιείται με τη σπιρομέτρηση. Είναι μία μη επεμβατική εξέταση, η οποία γίνεται στο ιατρείο. Στην εξέταση αυτή, μετράται ο εισπνεόμενος και εκπνεόμενος όγκος αέρα σε συνάρτηση με τον χρόνο. Η αύξηση του δείκτη FEV1 (force expiratory volume 1 sec) πάνω από 12% ή πάνω από 200ml, μετά από χορήγηση βρογχοδιασταλτικού φαρμάκου, υποδεικνύει τον βαθμό της απόφραξης των αεραγωγών και θέτει τη διάγνωση του άσθματος. Σε περίπτωση αμφιβόλου διάγνωσης, γίνεται επιπλέον η εξέταση βρογχικής πρόκλησης με μεταχολίνη.

‍

Ποια είναι η θεραπεία;

‍

‍

Τα συμπτώματα του άσθματος, συνήθως, υποχωρούν με την κατάλληλη θεραπεία. Υποχώρηση των συμπτωμάτων δεν σημαίνει και πλήρη εξαφάνιση της φλεγμονής των βρόγχων. Η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να είναι μακροχρόνια, με στόχο την καταστολή της φλεγμονής και την αποφυγή επανεμφάνισης συμπτωμάτων. Η πρόωρη διακοπή της αγωγής από τον ίδιο τον ασθενή, χωρίς ή παρά τη συμβουλή του ιατρού, είναι το συχνότερο σφάλμα στην αντιμετώπιση του άσθματος.

Κάθε ασθενής χρειάζεται εξατομικευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση, η οποία περιλαμβάνει:

‍

Την αποφυγή του εκλυτικού - ερεθιστικού παράγοντα που προκαλεί τα συμπτώματα

‍

Ειδική ανοσοθεραπεία, όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις

‍

Φαρμακευτική αντιμετώπιση

‍

Η φαρμακευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει 3 κατηγορίες φαρμάκων:

‍

Ανακουφιστικά, που βοηθούν στην άμεση αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του άσθματος (εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά)

‍

Ρυθμιστικά, που βοηθούν στον έλεγχο της φλεγμονής των βρόγχων και προφυλάσσουν από τις κρίσεις άσθματος (κυρίως εισπνεόμενη κορτιζόνη και ανταγωνιστές λευκοτριενίων)

‍

Φάρμακα αντιμετώπισης των κρίσεων (κυρίως κορτιζόνη σε χάπια ή ενέσιμη)

‍

Το 10% περίπου των ενηλίκων με άσθμα αντιμετωπίζουν επίμονα συμπτώματα και εξάρσεις που δεν μπορούν να ελέγξουν, παρά τη χορήγηση επαρκούς θεραπείας. Στα άτομα αυτά μπορεί να προστεθεί η χορήγηση μονοκλωνικού αντισώματος εναντίον της IgE.

‍

Είναι πάρα πολύ σημαντικό για τον ασθενή να λαμβάνει τα φάρμακα ακριβώς όπως του έχει ορίσει ο γιατρός του και με τη σωστή τεχνική. Όταν αυτό δεν συμβαίνει, μπορεί τα συμπτώματα να επιδεινωθούν ή και να χρειαστεί νοσηλεία.

‍

Οι παρενέργειες των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για το άσθμα προέρχονται κυρίως από τα κορτικοειδή. Γι` αυτό, η σύγχρονη αντιμετώπιση του άσθματος στοχεύει στον καλύτερο δυνατό έλεγχο των συμπτωμάτων με τις μικρότερες δυνατές δόσεις κορτικοειδών. Είναι πολύ σημαντική η καλή επικοινωνία ιατρού και ασθενούς, ώστε να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται αυτές οι παρενέργειες εγκαίρως.

‍

Υπάρχει πρόληψη;

‍

Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποια εξέταση ή φάρμακο που να προλαμβάνει την ασθένεια. Ο μόνος τρόπος είναι η έγκαιρη διάγνωση και η ορθή αντιμετώπιση της ασθένειας, ώστε οι πάσχοντες να ζουν μία φυσιολογική ζωή. Για να επιτευχθεί αυτό, οι ασθενείς πρέπει:

‍