Φρουρός λεμφαδένας (ΦΛ) ορίστηκε ο πρώτος λεμφαδένας που δέχεται τη λεμφαγγειακή παροχέτευση ενός όγκου. Δηλαδή, ο ΦΛ είναι ο πρώτος λεμφαδένας στον οποίο κατευθύνονται τα καρκινικά κύτταρα από τον αρχικό όγκο (1ος σταθμός λεμφογενούς διασποράς της νόσου). Αν ο ΦΛ είναι αρνητικός, τότε και οι υπόλοιποι λεμφαδένες που συμμετέχουν στη διασπορά του συγκεκριμένου καρκίνου θεωρούνται αρνητικοί και δε χρειάζεται να αφαιρεθούν, μειώνοντας σημαντικά τη νοσηρότητα της επέμβασης.
Η βιοψία του ΦΛ αποτελεί μέρος της σταδιοποίησης του καρκίνου του μαστού στους λεμφαδένες της μασχάλης. Αν ο ΦΛ βρεθεί αρνητικός ή θετικός επηρεάζει τη περαιτέρω πορεία της θεραπείας (αφαίρεση όλων των μασχαλιαίων λεμφαδένων ή μασχαλιαίος λεμφαδενικός καθαρισμός, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία).
Για την ανίχνευση του ΦΛ μέχρι πρότινος χρησιμοποιείτο μόνο το ραδιενεργό τεχνήτιο και η κυανή χρωστική, συνήθως το patent blue. Μάλιστα, η χρήση τους έχει καθιερωθεί να γίνεται στα μεγάλα κέντρα μαστού σε συνδυασμό, για να αυξηθεί το ποσοστό ανίχνευσης του ΦΛ. Έτσι, η καθιερωμένη τεχνική είναι η λεγόμενη διπλή τεχνική (ραδιενεργό τεχνήτιο και κυανή χρωστική).
Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται διεθνώς με μεγάλη επιτυχία η τεχνική βιοψίας του ΦΛ με τη χρήση ICG, δηλαδή με τη μέθοδο του φθορισμού. Η ICG έχει εγκριθεί από τον FDA για τη χρήση του στη βιοψία του ΦΛ. Η ανίχνευση της ICG επιτυγχάνεται με τη χρήση ειδικής τεχνικής απεικόνισης εγγύς στο υπέρυθρο (near infrared, NIR) με ειδική κάμερα PDE ή FLARE.
Στην Κλινική «ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Βόρεια Ελλάδα η νέα τεχνική βιοψίας φρουρού λεμφαδένα στον καρκίνο του μαστού με τη χρήση ICG τον Οκτώβριο του 2019. Για να μειωθεί το κόστος της επέμβασης, χρησιμοποιήθηκε η ενδοσκοπική ICG κάμερα της Storz (video-assisted ICG guided technique), που ήδη διαθέτει η Κλινική για γυναικολογικές ογκολογικές επεμβάσεις.
Τεχνική
Στη βιοψία του ΦΛ στον καρκίνο του μαστού, η ένεση της ICG γίνεται τοπικά. Έχουν περιγραφεί στη βιβλιογραφία διάφορες συγκεντρώσεις και ποσότητες του φαρμάκου, καθώς και τεχνικές (ένεση περιθηλαία ή υποθηλαία, υποδόρια ή ενδοδερμικά). Προσωπικά, προτιμώ ενδοδερμική ένεση στη θηλαία άλω 2ml ICG συγκέντρωσης 5 mg/ml.
O φθορισμός προκαλείται από τη διέγερση της ICG από μεγάλης έντασης ακτινοβολία (μήκους κύματος 760 nm).
Πλεονεκτήματα της βιοψίας του φρουρού λεμφαδένα με τη χρήση ICG:
- Υψηλό ποσοστό ανίχνευσης του ΦΛ, ίδιο με της διπλής τεχνικής
- Ο χειρουργός και το νοσοκομείο δεν εξαρτώνται από τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής για την ένεση του ραδιενεργού τεχνητίου. Άρα, οι ασθενείς δε χρειάζεται να μεταβούν στο τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής και αποφεύγεται η χρήση ραδιενέργειας, όσο μικρή και αν είναι αυτή
- Οπτικοποιείται σε πραγματικό χρόνο η λεμφική ροή (real tim drainage) από τον μαστό προς τη μασχάλη, λίγα λεπτά μετά την ένεση της ICG στη θηλαία άλω. Βλέπουμε δηλαδή τα λεμφαγγεία που φθορίζουν από το σημείο της ένεσης στον μαστό ως τη μασχάλη και τελικά στον ΦΛ! Έτσι και η τομή στη μασχάλη γίνεται με μεγαλύτερη ακρίβεια
- Φθηνή τεχνική
- Αποφεύγεται η χρώση (tatoo) που προκαλεί η κυανή χρωστική και παραμένει για αρκετούς μήνες ή χρόνια
